22 LUTEGO - 02 KWIETNIA
Dawniej w Wielki Piątek jedzono chrzan. Dawano go nawet dzieciom, by lepiej zrozumiały istotę cierpienia. Chrzan nazywano warzęchą lub warzuchą, a jego łacińska nazwa Armoracia wywodzi się od celtyckiego ar – blisko oraz more – morze. Oznacza więc roślinę rosnącą blisko morza.
Chrzan to bylina, korzeń powszechnie występujący w Europie Środkowej i Wschodniej. Roślina jest podobna w smaku do wasabi, kłącza japońskiego powszechnie znanego jako zielona przyprawa do sushi – używa się jednak pasty z proszku, a nie świeżo tartego wasabi. Chrzan w Europie jest powszechnie dostępny w postaci tartego korzenia przechowywanego w słoiku. W małej dawce chrzan działa jak antybiotyk, pobudza krążenie, ma właściwości moczopędne, leczy reumatyzm i chore zatoki. Chrzan zimą i na przednówku to najlepsze i najbardziej bogate źródło witamin. Ma więcej witaminy C niż cytryna.
70% produkcji chrzanu w Polsce odbywa się w regionie Środkowej Warty. Nadwarciański chrzan obecnie uprawiany jest przez kilkuset rolników ekstensywnie, metodami tradycyjnymi w gminach województwa łódzkiego: Kiełczygłowie, Siemkowicach, Osjakowie, Ruścu i innych na powierzchni ponad 700 ha. Natomiast w gminie Działoszyn działają liczne przetwórnie chrzanu. Lokalni wytwórcy rozważają starania o zarejestrowanie nazwy i uzyskanie wpisu przez Komisję Europejską do rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych. Chrzan dziki jest drobniejszy i ma inny smak niż hodowlany, bardziej ostry, a także nieco inaczej pachnie.
Ćwikła z chrzanem to nieodzowny składnik śniadania wielkanocnego. Chrzan podaje się do mięs, pasztetów i wędlin. Jest wyrazisty, ostry, podkręca smak delikatnych dań. Na Śląsku w Wielką Sobotę podawano polewkę pośną – rodzaj zupy na pędach młodych pokrzyw i innych wczesnowiosennych chwastów, w tym chrzanu. Używa się także liści chrzanu, w których jest charakterystyczny chrzanowy zapach. Można robić gołąbki z tych liści, tzn. zawijać w nie nadzienie, np. z mięsa i ryżu. W środkowej części Polski razowy chleb piecze się wciąż na liściach kapusty, chrzanu lub dębu. Podczas kiszenia ogórków kładzie się je na wierzchu w słoiku czy w beczce. Mówi się, że dzięki temu ogórki są jędrne jak korzeń chrzanu – jest w tym mądrość ludowa, bo chrzan jest bakteriobójczy, chroni przed pleśnieniem. Z twardością korzenia chrzanowego wiążą się także przysłowia określające męską jurność. Chrzanić więc warto – szczególnie na przednówku.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w postaci mojego adresu e-mail w celu informowania o wydarzeniach związanych z Festiwalem Nowe Epifanie poprzez wysyłanie newslettera, przez Centrum Myśli Jana Pawła II z siedzibą w Warszawie (00-372), ul. Foksal 11. Jestem świadom/świadoma, iż moja zgoda może być odwołana w każdym czasie, poprzez kliknięcie w link umieszczony w każdym wysłanym newsletterze, co skutkować będzie usunięciem mojego adresu e-mail z listy dystrybucyjnej usługi „Newsletter”. Wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. Dane podaję dobrowolnie, niemniej oświadczam, iż wiem, że bez ich podania nie jest możliwa realizacja usługi „Newsletter”.
* Informujemy iż Państwa dane osobowe zbierane są wyłącznie w celu informowania o działaniach Centrum poprzez wysyłanie newslettera, na podstawie Państwa zgody, zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. Administratorem danych jest Centrum Myśli Jana Pawła II z siedzibą w Warszawie (00-372), ul. Foksal 11. Dane będą przetwarzane przez okres 5 lat od dnia ich podania. Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo do ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, wniesienia sprzeciwu, jak również wniesienia skargi do odpowiedniego organu nadzoru, gdy uznają Państwo, iż przetwarzanie Państwa danych narusza przepisy prawa. Administrator nie przewiduje przekazywania danych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej, poza uzasadnionymi przypadkami związanymi z realizacją obowiązków wynikających z umów międzynarodowych lub regulacji wynikających z prawa Unii. Ponadto informujemy, iż odbiorcą Państwa danych osobowych jest podmiot zewnętrzny obsługujący system i oprogramowanie informatyczne administratora i podmiot który na zlecenie administratora świadczy usługę e-mailingu/wysyłki newslettera. Pani/Pana dane będą przetwarzane w sposób zautomatyzowany. Zautomatyzowane podejmowanie decyzji będzie odbywało się poprzez zapisanie danych urządzenia z którego użytkownik korzysta i danych dostępu podczas podania adresu e-mail, konsekwencją takiego przetwarzania będzie wysyłka newslettera lub brak wysyłki w przypadku podania błędnego adresu e-mail. W przypadku jakichkolwiek pytań, uwag, próśb, kontakt z inspektorem danych osobowych administratora można uzyskać pod adresem e-mail: iod@centrumjp2.pl, jak również pod numerem telefonu: 22 826 42 21.
